Biskup Jan Stępa 27 listopada 1947 r. na dorocznej kongregacji dziekanów zapowiedział zwołanie III Synodu Diecezji Tarnowskiej. W dniu 2 lutego 1948 r. biskup tarnowskiw liście pasterskim do duchowieństwa zadecydował, że celem trzeciego Synodu diecezjalnego będą:
- wybory sędziów, egzaminatorów synodalnych i proboszczów konsultorów,
- rozgraniczenie nowych i kwestia granic dawnych dekanatów,
- sprawy liturgii parafialnej i diecezjalnej,
- zagadnienia pracy duszpasterskiej w Kościele.
W tym samym liście pasterskim biskup Stępa zamianował biskupa pomocniczego Karola Pękalę specjalnym delegatem i rzecznikiem koordynacji prac poszczególnych komisji synodalnych. Promotorem Synodu został ks. Stanisław Bulanda, a jego zastępcą ks. Ignacy Dziedziak. Mocą tego samego listu pasterskiego, zostały uformowane komisje synodalne: komisja prawnicza pod przewodnictwem ks. Stanisława Bulandy, komisja organizacyjna pod przewodnictwem ks. Władysława Węgla i komisja dla spraw duszpasterskich złożona z trzech podkomisji: a) sekcja duszpasterstwa w kościele – przewodniczący ks. Julian Piskorz, b) sekcja duszpasterstwa pozakościelnego — przewodniczący ks. Władysław Lesiak i c) sekcja szkolna – przewodniczący ks. Walenty Chrobak, komisja liturgiczna, której przewodniczył ks. Jan Bochenek i komisja administracyjno-gospodarcza pod przewodnictwem ks. Ignacego Dziedziaka.
Komisje synodalne pracowały sprawnie, dlatego 4 maja 1948 r. biskup Jan Stępa zwołał III Synod Diecezji Tarnowskiej na 5—7 lipca 1948 r. do Tarnowa i zarządził odpowiednie nabożeństwa w diecezji. Na Synod zostali zaproszeni i wzięli w nim udział na mocy prawa: biskup pomocniczy Karol Pękala, wikariusz i oficjał generalny Stanisław Bulanda, kapituła katedralna in gremio łącznie z 4 kanonikami honorowymi (8 osób), wszyscy dziekani (24 księży), proboszczowie miasta Tarnowa (2 księży), wybrani przedstawiciele dekanatów (29 księży) i przedstawiciele zakonów i zgromadzeń zakonnych (10 osób). Razem 75 osób. Biskup Stepa powołał nadto na Synod prałatów i szambelanów papieskich (9 osób), profesorów uniwersytetów (5 osób) i seminariów duchownych (13 osób), radców honorowych kurii (5 osób), członków kurii biskupiej (6 osób), przedstawicieli instytucji diecezjalnych (8 osób), katechetów i członków komisji synodalnych (17 osób), oraz wikariuszów wybranych z poszczególnych dekanatów (28 osób) — łącznie 160 księży, z czego 12 nie wzięło udziału w synodzie.
W dniu otwarcia Synodu 5 lipca 1948 r. biskup Stępa stwierdził, że Synod ma przed sobą trzy główne zadania:
- dostosować ustawodawstwo diecezjalne do wymogów chwili
- zrobić przegląd naszych sił i skoordynować je w pracy apostolskiej
- podchwycić istotę współczesnego apostolstwa.
Synod uchwalił łącznie 277 statutów, z czego 25 poświęcono problemowi pielęgnowania wiary świętej, 101 — karności kościelnej, 78 służbie Bożej, 73 — majątkowi kościelnemu. Synod został częściowo opublikowany w 1949 r. i wszedł zaraz w życie. W całości wydrukowano statuty w 1957 r. pod redakcją ks. Jana Rzepy i ks. Piotra Bednarczyka.
(Bibliografia: Trzeci Synod Diecezji Tarnowskiej 1948, Tarnów 1957; B. Kumor, Diecezja tarnowska. Dzieje ustroju i organizacji 1786-1985, Kraków 1985, s. 371-373)